مکان بازار اینترنتی چیگل که با هدف توسعه صادرات کشور با همکاری یکی از شرکت‌های برتر دانش بنیان در استان فارس و مشارکت و حمایت هلدینگ بانک توسعه صادرات راه اندازی شد، برای ارتقای بازاریابی محصولات ایرانی در جهان و توسعه صادراتی کشورمان نیاز به همکاری و شرکت تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی در این هدف استراتژیک دارد. کلیه تولیدکنندگان کوچک خانگی، هنرمندان، صنعتگران، صاحبین مشاغل کوچک و متوسط، شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری، کارخانه های بزرگ تولیدی و موسسات و شرکت های بازرگانی، همگی می توانند عضوی از اعضای خانواده چیگِل باشند.

چنانچه هر کدام از ما، در هر اندازه کسب و کاری که هستیم و به تولید کالای ایرانی مشغول هستیم، کسب و کار خود را بر بستر مکان بازار اینترنتی چیگِل ثبت نماییم، این خانواده، بزرگترین خانواده متشکل از تولید کنندگان و ارایه دهندگان متعهد کالای ایرانی در جهان خواهد بود که بر بستر اینترنت کالای ایرانی را در ایران و جهان به فروش می رساند. چیگِل بزرگترین مکان بازار اینترنتی فروش خرد و عمده کالای ایرانی است. بر این اساس اگزیم نیوز با دعوت از دکتر فرزانه دانشمند رئیس هیات‌مدیره شرکت همیشه پویا و مدیر تجاری سازی سامانه چیگل، محمد حاجی ابراهیم تهرانی، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری هلدینگ آرمان و مهندس مسعود عبدیان، رییس اداره بازاریابی و پیگیری مطالبات بانک توسعه صادرات به بررسی زوایای گوناگون این مکان بازار اینترنتی پرداخته که در این گزارش می خوانید.

اگزیم نیوز: با توجه به نو بودن ایده راه اندازی مکان بازار چیگل و با توجه به شباهت هایی که این مکان بازار با تجارت های الکترونیکی که ما می شناسیم لطفا وجوه تمایز این دو خدمات را تشریح کنید و بفرمایید اصولا این مکان بازار اینترنتی قرار است چه مزایایی را در حوزه تجاری به همراه داشته باشد؟

دانشمند: در ادبیات رایج اقتصادی در جهان تفاوت مکان بازار با تجارت الکترونیک کاملاً مشخص است. هم اکنون در کشور ما تجارت الکترونیک بر بستر اینترنت به داد و ستدهایی داخلی بدل شده یعنی به بازارهای جهانی متصل نمی شود. تفاوت زبان و محاوره بین خریدار و فروشنده و مخصوصاً ویژگی های متفاوت و متنوع کالایی موجب شده تا این شیوه نوین تجاری به داخل کشور محدود شود؛ اگرچه در بستر تجارت الکترونیک در ایران شاهد هستیم که غالباً کالاهای خارجی مورد معامله قرار گرفته و تنها 15 تا 20 درصد از کالاهای ایرانی در این بستر مورد معامله قرار گیرد. این در حالی است که مکان – بازار موسوم به Market Place فضایی است بدون مرز که الزامات رعایت زبان و قوانین تجاری در آن وجود دارد که پتانسیل داد و ستد در حوزه های مختلف جهان مخصوصاً در کشورهای منطقه را داراست.

هر روز مکان – بازارها اهمیت بیشتری پیدا می کنند تا جایی که مالک برج العرب در دبی 4 ماه پیش آغاز سرمایه گذاری برای ایجاد بزرگ ترین مکان بازار را در کشورهای عربی اعلام کرده است. اهمیت مکان بازار را می توان از آن جهت بررسی کرد که درآمد آمازون در سال گذشته 6 برابر درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران بوده است. هدف نهایی ما این است که در آینده به اعضاء اصلی مکان بازارها بپیوندیم و به عنوان هشتمین عضو به ارائه خدمت بپردازیم.

در خصوص برنامه ریزی اجرایی؛ 2 تا 3 سال اول فعالیت ها تمرکز بر فروش داخلی و بین المللی تولیدات و مصنوعات صرفاً ایرانی را مد نظر قرار خواهیم داد ولی با گسترش آن، مانند همه مکان بازارهای دنیا، تولیدات و مصنوعات با کیفیت غیر ایرانی نیز ارایه خواهد شد و به سمت هدف گذاری مان برای جهانی کردن چیگِل حرکت خواهیم کرد که تبدیل شدن به یکی از هشت مکان بازارهای اصلی و بین المللی جهان است. در این راستا با وجود اینکه چیگِل هنوز خیلی جوان است، اما پیشنهاد های زیادی برای فروش کالاهای خارجی از طرف تولید کنندگانی در روسیه، آمریکا، ایتالیا و حتی امارات وجود دارد و این امر بیانگر این است که این مکان بازار چقدر خوب توانسته است با نمونه های مشابه در جهان به کارزار آید. با توجه به تنوع بالای کالایی در این حوزه اقتصادی مهم پتانسیل های تجاری خوبی وجود دارد ولی این رویکرد اجرایی هرچند با درآمدزایی اقتصادی در تضاد است ولی سیاست گذاری ما چیز دیگری است و به آن پایبند هستیم. قطعاً چیگل فضایی برای حمایت از تولید و تجارت ایرانی است و  استراتژی ما این است که تا سه سال اول در چیگل کالای خارجی نمی فروشیم. 

اگزیم نیوز: به عبارتی آیا باید چیگل را منحصرا خدمتی در راستای بازاریابی تلقی کرد و یا این سامانه وظایف دیگری را نیز بر عهده دارد؟

دانشمند: در چیگل ما الزامات فعالیت های اقتصادی بین المللی در چارچوب تجارت الکترونیک را به دقت رعایت می کنیم. به صورت دقیق تر چیگل یک مکان بازار است بر بستر اینترنت، استراتژی آن فروش کالای ایرانی است، جهت گیری اجرایی آن در فاز اول بازاریابی است که در فاز بعدی تلاش دارد تا با برطرف کردن مشکلات تجاری از جمله مباحث تأیید کیفیت موسوم به QC و یا نقل و انتقال مالی و حمل و تحویل شرایط بهتری را پیش روی فعالان تجاری و صنعتی ایران قرار دهد. گام بعدی این سامانه نیز حضور در بازارهای بین المللی خواهد بود.

در بخش تحقیق و توسعه چیگل فعالیت های بسیاری صورت گرفته است. یکی از ساده ترین نتایج بررسی های صورت گرفته را می توان رصد رفتار سایر تجار به شمار آورد که می تواند راهگشای فعالیت های پیش روی این سامانه باشد. به عنوان نمونه، هم اکنون هر تاجری که بخواهد کالایی را خریداری کند ، خود یا اطرافیان اقدام به جستجوی اینترنتی در مورد آن کالا کرده و تلاش می کنند ویژگی های فنی و قیمت آن را مورد بررسی و مقایسه قرار دهند. حال کالای ایرانی صادر می شود ولی خبری از نام ، هویت و برند محصولات ایرانی در بازارهای جهانی وجود ندارد. این در حالی است که بخش مهمی از صادرات کشور ما به صورت چمدانی و یا صادرات فله صورت می پذیرد.

باتوجه به این موارد، چیگل خود را ملزم می داند که کالای ایرانی را با هویت ایرانی معرفی و عرضه کند. در چیگل ثبت کالا با چندین کلید واژه فارسی معرفی شده ، ترجمه هم زمان و دقیقی صورت گرفته و این موارد موجب خواهد شد تا ایندکس کردن ( نمایه سازی ) آن به خوبی در اینترنت صورت پذیرفته تا موتورهای جستجو همچون گوگل ، اطلاعات دقیق تری در اختیار داشته و فرآیند برندسازی آن در بستر اینترنت به خوبی صورت پذیرد که می تواند فضای بهتر و مطلوبی را در تجارت الکترونیک از آن خود کند. ما در تلاش هستیم که ویژگی های منحصر به فرد کالا را مورد بررسی و ارائه قرار دهیم که این موارد به بهبود فضای کسب و کار اینترنتی منجر خواهد شد. هم اکنون سایت چیگل از 60 کشور مختلف در جهان بازدید کننده دارد که بیشترین حجم بازدید از کشورهای ایران ، روسیه ، آمریکا ، انگلیس ، آلمان ، سوئد و هلند بوده که نشان دهنده برجسته شدن این سامانه تجاری در کشورهای مهم و مصرف کننده است. هم اکنون در چیگل 1000 قلم کالا ثبت شده که رقم قابل توجهی است. در سایر مکان بازارهای جهانی 900 میلیون کالا  تاکنون ثبت شده که نشان دهنده وجود فضایی بسیار جذاب و وسیع در آینده خواهد بود.

مکان بازارها و شیوه های دیگر تجارت الکترونیک موجب شده تا ذائقه مردم در کشورهای مختلف با تولیدات کشورهای مبدأ آشنا شده و به تقویت توان رقابتی در بستر اینترنت منجر شده است.

اگزیم نیوز: آقای مهندس عبدیان چه الزاماتی باعث شد بانک توسعه صادرات ایران وارد پروژه چیگل شده و نسبت به همکاری در این مسیر اقدام کند؟

عبدیان: بانک توسعه صادرات به دنبال تجدید نظر در مدل کسب و کار است. این بانک به این نتیجه رسیده است که اگر بخواهد در فرایند صادرات اثر گذار باشد باید در روشهای تامین مالی و حمایت مالی سنتی گذشته تغییر ایجاد کرده و متفاوت عمل کند. در این راستا تصمیم گرفتیم از شرکتهای خدمات صادرات استفاده کنیم و خدمات مشاوره ای به صادرکنندگان ارائه دهیم.

یکی از مشکلات عدیده کشور ما صادرات فله ای محصولات است. وقتی صادرات به این شکل انجام می شود و خبری از برندسازی نیست مقابله با رقبا سخت می شود؛ چرا که به راحتی ایراد استاندارد به محصول وارد می شود.

 هر چقدر بتوانیم کالای صادراتی را بر اساس ذائقه مردم دنیا ارائه کنیم موفق تر خواهیم بود. امروزه مردم به دنبال کالای متفاوت هستند بنابراین بانک توسعه صادرات  در کنار تامین مالی صادرکنندگان، تمرکز خود را روی ارائه خدمات مشاوره ای قرارداد. گاهی اوقات خدمتی که به یک صادرکننده عرضه می شود می تواند کل فعالیت تجاری اش را تحت تاثیر قرار بدهد در حالیکه تامین مالی تنها 10 و 20 یا نهایتا 60 درصد کمک می کند در حالیکه خدمات مشاوره ای تا 100 درصد می تواند فعالیت تجاری را تحت تاثیر قرار دهد.

دراین رویکرد بانک توسعه صادرات ایران از طریق شرکت گسترش تجارت برنا تصمیم گرفت تا از ایده راه اندازی چیگل حمایت کند. در واقع بانک توسعه صادرات از ایده های دیگر که بتواند سرویس دارای ارزش افزوده به صادرکنندگان از جمله مشتریان بانک توسعه صادرات بدهد، حمایت می کند.

در بررسی های انجام شده در شرکت برنا در این خصوص، مزیت نسبی چیگل تاکید بر نرم افزار و فن آوری اطلاعات بود. خوشبختانه ما در بخش نیروی انسانی جوان سرمایه عظیمی داریم وآینده کشور در اینباره بسیار روشن است چراکه کمترین قید و بندها و بوروکراسی  در این حوزه اعمال می شود. این قابلیت چشم انداز کسب و کار مبتنی بر خدمات دانش بنیان را روشن به تصویر می کشد و بانک نیز بر اساس این مزیت به حمایت از این شرکتها گرایش دارد.

بانک با این روش معرفی خدمات می تواند مشتریان خود را طبقه بندی کند.در حال حاضر بسیاری از محصولات ما تحت عناوین برندهای دیگر در دنیا عرضه می شوند. شناسایی و طبقه بندی صادرات و صادرکننده این امکان را در اختیار ما قرار می دهد تا به کالای ایرانی هویت مستقل اعطا می کند.

اگزیم نیوز: در این مسیر چه چالش هایی متوجه این سامانه و یا تجار خواهد بود که در حال حاضر شناسایی شده و چه اقداماتی برای رفع آنها به کار بسته شده است؟

دانشمند: بزرگ ترین معضلی که در تحقیقات به آن پی برده ایم را باید عدم برندسازی کالای ایرانی در جهان برشمرد زیرا ذائقه مصرف کننده بین المللی با نام ، برند و هویت کالای ایرانی آشنا نشده است. ما نباید به حجم بالای صادرات کشورمان خوش بین و مغرور شویم. باید ببینیم که آیا کالاهای صادر شده از ایران با هویت و برند ایرانی مورد عرضه و خرید توسط مصرف کننده نهایی قرار گرفته است یا خیر. حداقل در چارچوب برند حلال توانمندی های بزرگی برای فعالیت تجاری بسیاری نهفته که می توان از آنها برای رونق کسب و کار در صنایع غذایی استفاده کرد.

استراتژی ما فروش کالای ایرانی است و به همین دلیل در ابتدای فعالیت چیگل از عرضه کنندگان و افراد مختلف حق عضویت دریافت نمی کنیم. این در حالی است که در سایر مکان بازارهای برتر دنیا درآمدزایی بر اساس حق عضویت و حق اشتراک است. هم اکنون زمان آن فرا نرسیده که از فروشندگان حق عضویت دریافت کنیم. تأمین کنندگان در این بستر امن ، قدرتمند و رایگان ، کالای خود را عرضه کرده ، به نام خودشان ثبت و معرفی می کنند که از آن به عنوان کاتولوگ کردن کالا نام برده می شود. در کنار معرفی کالا ، فروش ، ایجاد درگاه های پرداخت ارزی و ریالی و حتی بسته بندی نیز اقدامات مؤثری صورت پذیرفته است.

هم اکنون باشرکت پست جمهوری اسلامی ارتباط استراتژیک و طولانی مدتی را تعریف کرده ایم تا جایی که در منطقه 13 پست ( 4 راه لشگر – خیابان کارگر تهران) پایانه ای خاص چیگل تعریف شده تا فرآیندهای تحویل و حمل با سهولت و حتی هزینه کمتری صورت پذیرد. این در حالی است که در این چارچوب فرآیندهای بسته بندی ، کنترل و تضمین کیفیت ، مسئولیت فروش و بازاریابی نیز تعریف شده که فرآیندهای تجاری را برای محموله های کوچک ؛ متوسط و حتی بزرگ فراهم می سازد اگرچه در خصوص محموله های بزرگ ، وضعیت متفاوت است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

اگزیم نیوز: به طور خاص یعنی چیگل ارتباط بین عرضه کننده و متقاضی کالای ایرانی را ایجاد خواهد کرد؟

دانشمند: در چیگل ما دو دسته مخاطب اصلی داریم، مشتری و تأمین کنندگان. هدف اولیه جذب حداکثری تأمین کنندگان است تا بتوانند بدون پرداخت حق اشتراک، کالاهای خود را ثبت کرده تا بتوانیم با قدرت بیشتری به سمت جذب مشتری قدم برداریم. در خصوص معاملات و جذب مشتری در گام اول بر جذب خریداران داخلی تأکید داریم زیرا اگر خرید در چیگل رونق بگیرد، به رونق جایگاه این معاملات در موتورهای جستجوگر منتهی شده که فضای بسیار مهم و بزرگی را برای معاملات در بستر اینترنت فراهم می سازد که ایندکس کردن کالا در این چارچوب اهمیت بیشتری پیدا می کند. تجربه و تحقیقات نشان داده است که کشوری در امر صادرات موفق خواهد بود که در گام نخست بازارهای داخلی آن کشور به کالاهای تولید داخلی در همان کشور روی خوش نشان دهند.

در مکان بازارهای مختلف و حتی برتر در جهان ، کالاهای پیش پا افتاده و کم اهمیتی با داد و ستدهای بزرگی رو به رو هستند مثلاً یک کالای زینتی مثل گُل سر که صنایع دستی محسوب می شود ، از سوی خریداران مختلفی در جهان خریداری می شود مثلاً از یک تولیدکننده در یکی از روستاهای چین خریداری شده و به یک مشتری در ژاپن یا غرب اروپا یا امریکا فروخته می شود. هرچند که در مکان بازار چیگل استراتژی های خرد و کلان متفاوت خواهد بود. در دنیا معاملات خرد غالباً از طریق کانال های تجاری صورت می گیرد که در غالب کشورهای جهان حضور دارند. هم اکنون در حال مذاکره با شرکت های مهم فعال در تجارت الکترونیک هستیم تا به صورت خودکار هر کالایی که در چیگل ثبت و کاتالوگ شود ، به صورت مستقیم و اتوماتیک ، در سایر سایت های تجارت الکترونیک نیز به نمایش در بیاید. در حال مذاکره با کانال های تجاری در کشورهای آلمان و ترکیه هستیم که البته هر کدام از آن ها در روز 10 تا 15 میلیون بازدید را ثبت می کنند.

در خصوص معاملات عمده از مسیر ارسال نمونه های کوچک فاز اجرایی را آغاز کرده ایم. تمایلی وجود ندارد که در آغاز کار با صادرات مثلاً یک تن پسته خود را به عنوان یک صادرکننده مطرح کنیم. ارائه نمونه به شرکت های همکار ( پارتنر ) آغاز فعالیت ها خواهد بود و سپس از طریق شبکه های تجاری وارد فاز معامله شویم. بنابراین ارتباط با شرکای تجاری در سایر کشورها از طریق مذاکره سامانه چیگل با آنها ، ارسال نمونه به خریدار خارجی با برند و هویت ایرانی و سپس ورود به فاز تجاری نقشه راه معاملات عمده ما محسوب می شود که در کنار آن به روزرسانی و ادامه تحقیق و توسعه ( R&D) و مذاکرات مداوم با طرف های تجاری در سایر کشورها در کنار تضمین کیفیت و توجه به بسته بندی می تواند جایگاه صادرات از بستر چیگل را به صورت کلان و عمده محقق سازد. ثبت 100 هزار کالای ایرانی در این سامانه هم اکنون یکی از اهداف و اولویت های ما محسوب می شود.

اگزیم نیوز: آقای مهندس عبدیان آیا بانک توسعه صادرات ایران برای حمایت های مشخص تر و بیشتر نیز از صادرکنندگان ایرانی برنامه خاصی دارد؟

عبدیان: ما در مذاکراتی که با  چیگل داشتیم، مبنا را بر این قرار دادیم که اگر صادرات خرد ما از طریق پست شناسنامه دار شود، حتی در بانک توسعه صادرات  می توانیم حمایت ویژه ای از صادرکنندگان داشته باشیم. در واقع صادرات از طریق پست را صادرات رسمی تلقی خواهیم کرد. اینکار زمینه عرض اندام صادرکنندگان خرد که برای صادرات به شکل بالقوه توانمند بودند و به دلیل نداشتن روابط، ناموفق مانده اند را فراهم می کند.

صادرکننده بالقوه با استفاده از خدماتی چون خدمات چیگل می تواند به سرعت حوزه فعالیت خود را از یک کشور به چندین کشور منتقل کند. لازم است کار داخلی انجام شود ما باید مشتریان را شناسایی کنیم تا بتوانیم صادرکنندگانی که قابلیت برندسازی دارند را شناسایی کرده و بانک اطلاعاتی را برایشان فراهم کنیم و این اطلاعات را در بخش تصمیم گیری دخالت دهیم.

صادرات خدمات نیز از بخشهایی است که بانک توسعه صادرات به آن توجه ویژه دارد. بانک توسعه صادرات پرچمدار ارائه تسهیلات به صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی است. در حال حاضر در این بانک بزرگترین تامین مالی به صادرات خدمات فنی و مهندسی به عراق را شاهد هستیم. تاکید دیگر این بانک بر حمایت از خدمات گردشگری است. زمینه برای کار در این حوزه فراهم است و می توان ازسامانه چیگل برای جذب گردشگر و همچنین ارائه خدمات فروش و ارسال  صنایع دستی  استفاده کرد.

اگزیم نیوز: مباحث مختلفی در حوزه تجارت خارجی وجود دارد که اهمیت بالایی دارد مثلا حمل و نقل و یا کیفیت کالا و یا قیمت و ... در این رابطه چه برنامه هایی دارید؟

دانشمند: فرآیند حمل و نقل اهمیت بسیاری در معاملات تجاری خرد و عمده داشته و البته شرکت های پست در هر کشوری دارای بزرگ ترین بانک اطلاعاتی از فعالیت های تجاری هستند. با توجه به این موارد با شرکت پست سیستمی را برای بازاریابی مستقیم و حمل محموله ها تعریف کرده ایم که به همراه کسب تخفیف برای هزینه های حمل و نقل ، یک کمپین تبلیغاتی گسترده ای نیز برای معرفی کالاهای چیگل راه اندازی خواهد شد. در خصوص سامانه چیتان تأمین و تدارک کالاهای مورد نیاز و استراتژیک شرکت های دانش بنیان در دستور کار قرار دارد.

در حوزه معاملات خرد تمامی مشکلات پیش روی تجارت خارجی مرتفع شده حتی توانسته ایم به رغم برخی از عدم تطابق قوانین باز هم مسیر را برای عرضه کنندگان داخلی فراهم آوریم. مشکلات زبان ، محاوره و اطلاع رسانی مرتفع شده و فرآیند تحویل کالا به سهولت انجام می پذیرد. حتی در خصوص دریافت و پرداخت وجه ، هم اکنون به درگاه مسترکارت و همچنین ویزا کارت متصل شده ایم که مشکلات نقل و انتقال وجه را هم برطرف کرده است. با توجه به ضریب نفود این دو شیوه پرداخت که 67 ضریب نفود دارند ، تقریباً مشکلات مرتفع شده بنابراین پروسه کامل مشاهده با زبان محلی ، بررسی ویژگی های فنی و تأیید کیفیت ، تحویل از طریق پست و ارسال به مقصد همچنین دریافت و پرداخت ارزی وجه مرتفع شده است. در کنار شرکت پست ، با DHL هم وارد مذاکره شده ایم که به انعقاد قرارداد منجر شده که بتوانیم مشکلات گمرکی را در صورت ایجاد نیز مرتفع سازیم زیرا این شرکت ها در گمرکات بسیاری از کشورها نماینده دارند که تضمین فرآیندهای اجرایی را محقق می سازد.

در خصوص تضمین کیفیت کالا خریدار این فرصت را دارد که به هر دلیلی طی یک هفته کالای خریداری شده را مرجوع کند که این بند در خصوص شرکت های تجارت الکترونیک در جهان در حال انجام است. بنابراین وجه معامله پس از یک هفته به حساب فروشنده منظور می شود.

چیگل نه می خواهد و نه می تواند که تمامی مشکلات در تجارت بین الملل را مرتفع سازد هرچند که فضا برای ورود شرکت های مدیریت خدمات صادرات به این پروسه نیز فراهم است ولی در مورد مشکلات رساندن کیفیت کالا به استانداردهای بین المللی با شرکت های معتبری در تعامل هستیم که این عملیات اجرایی و صدور مجوزهای بین المللی در این چارچوب صورت پذیرد. در خصوص بازگرداندن مالیات بر ارزش افزوده و یا سایر شکل های مالیاتی هنوز هم خلأ قانونی حس شده هرچند که طولانی بودن زمان دریافت این وجه خود مشکل جدیدی محسوب می شود.

اگزیم نیوز: آقای مهندس تهرانی شما نیز در هلدینگ آرمان روابط نزدیکی را برای ساماندهی سامانه چیگل داشته اید. ورود گروه راهبران آرمان بر اساس چه الزاماتی صورت گرفت؟ 

تهرانی: گروه راهبران آرمان در بدو ورود به حوزه صادرات ایده جدیدی را تحت عنوان مدیریت و مشاوره صادرات را دنبال کرد.شرکت گسترش برنا وابسته به مجموعه آرمان  در این راستا وارد عمل شد و ثمره همکاری برنا و شرکت همیشه پویا سایت چیگل بود در واقع شرکت برنا در این پروژه نقش مشاوره و راهبردی داشت.این پروسه حدود یکسال طول کشید و ماه گذشته از این سامانه رونمایی شد.

 شرکت خدمات صادرات برنا  در ادامه سیاست حمایت از بخش خصوصی کماکان در خدمت این مجموعه و سایر مجموعه های دانش بنیان که بتوانند وضعیت صادرات را بهبود دهند.خواهد بود.

تهرانی اذعان داشت همانطور که اشاره شد دلیل حضور گروه راهبران آرمان در این حوزه از نظر حاکمیتی کمک به بخش خصوصی به منظور حضور در بازارهای صادراتی است. این مجموعه در حوزه مدیریت صادرات، شراکت راهبردی با شرکتهای دانش بنیان را انجام می دهد و از پتانسیل رنجیره های تامین حوزه صادرات با هدایت و راهبری حوزه تخصصی از طریق شرکت برنا در بحث کلان دنبال می کند.

اگزیم نیوز: یکی از چالش های جدی در فضای تجارت بین الملل حضور دلالان است که باعث می شود تولیدکننده و صادرکننده هیچگاه یکی نباشند. این سامانه قادر است تولیدکننده را به یک صادرکننده نیز تبدیل کند. نظر شما در این رابطه چیست؟

دانشمند: در صادرات تولیدکننده خود کمترین نقش را برعهده داشته و البته حضور بسیاری از واسطه ها در این بخش موجب شده که فرآیند صادرات با دشواری صورت پذیرفته و همچنین درآمد تولیدکننده اصلی محدود شود. در چیگل تلاش داریم تا از یک سو به افزایش حجم صادرات ، تقویت درآمدزایی صادراتی و کاهش ریسک های صادراتی کمک کرده باشیم. در حوزه استاندارد حتی تضمین هایی اخذ شده که کالاهای مورد نظر حتی با ویژگی هایی بالاتر از استانداردهای جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته و در فرآیندهای استانداردسازی و سم زدایی مرجوعی نداشته باشیم.

امکان متصل کردن تولیدکنندگان هرچند کوچک به چیگل فراهم است هرچند که این افراد به بازارهای هدف صادراتی بزرگی متصل می شوند. به عنوان مثال در خصوص کالایی که ویژگی های فیزیکی آن قابل لمس است مثلاً صنایع دستی ، تجهیزات صنعتی و یا ملزومات خانگی و حتی داروهای گیاهی که شرایط بسیار ساده ای دارد، پتانسیل موفقیت نیز بیشتر است. حضور شرکت ها و تولیدکنندگان خرد در سامانه چیگل را باید خبر خوب و بسیار مهمی به شمار آورد زیرا این قبیل گروه های کالایی پتانسیل بالایی برای معاملات خرد داشته و همچنین از محدودیت های کمتری برخوردار هستند. در این چارچوب معاملاتی هویت کالا حفظ می شود مثلاً در مورد صنایع دستی و یا کالاهای هنری، طراح، تولیدکننده و فروشنده همگی مشخص هستند و حتی منطقه و ویژگی های فنی و ظاهری و مواد اولیه آن نیز مشخص است.

در ادامه شاهد قدرت گرفتن فرآیندها و بسترهای قدرتمند صادراتی خواهیم بود که می تواند فرآیند صادرات را جهت دهی کرده و آن را در مسیری درست و قدرتمند هدایت کند. به عنوان مثال در اسپانیا 10 هلدینگ صادراتی وجود دارد که که بخش غالب صادرات از این کشور را مدیریت و برنامه ریزی می کنند. به عبارت دقیق تر در حوزه هایی وجود واسطه ها و دقیق تر شرکت های خدمات صادرات ضروری است. در حوزه هایی که تقاضای انبوه وجود دارد مثلاً محصولات کشاورزی در کشوری همچون روسیه در شرایطی که شناسایی می شود فضا برای خودنمایی عرضه کنندگان خرد فراهم می شود. در این حوزه سامانه چیگل اقدام به شناسایی واحدهای تولیدی و حتی کشاورزان کرده که در این سامانه ثبت نام کرده اند. چون اطلاعات مورد نیاز وجود دارد بنابراین قابلیت ایجاد تجمیع و استانداردسازی وجود خواهد داشت. در این خصوص معرفی واحدهای تولیدی به شرکت های مدیریت خدمات صادرات بر عهده چیگل خواهد بود. در این حوزه به شدت مشغول جمع آوری اطلاعات هستیم که فضای بزرگی را در مسیر فرآیندهای صادراتی ایجاد خواهد کرد.

اگزیم نیوز: در بخش صادرات خدمات نیز آیا این سامانه توانایی خاصی را در بر دارد؟

دانشمند: در چیگل فرآیند صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز شکل گرفته زیرا در این چارچوب صادرات بر پایه تقاضا ایجاد شده و حتی کالا بر پایه ویژگی های فنی و مهندسی مورد نیاز ساخته می شود. هم اکنون شرکت های زیرمجموعه مپنا در چیگل حضور داشته و پتانسیل تولید بر مبنای سفارش خرید وجود دارد. هم اکنون بخشی از سامانه به خدمات فنی و مهندسی مربوط شده که البته تفاوت های خاصی با داد و ستدهای کالایی دارد. همچنین حوزه خدمات توریست نیز فاز دیگری است که می تواند بخش دیگری از سامانه چیگل را در بر بگیرد.

اگزیم نیوز: در حال حاضر چه ریسک هایی در مسیر عملکرد این سامانه وجود دارد و چه اقداماتی برای رفع آنها ضرورت دارد؟

دانشمند: در تجارت بین الملل باید ملزومات آن را هم فراهم کرد که یکی از آن ها توجه به قوانین کشورهای مختلف است. در خرید خرد تنها می توان از هر کالایی 1 عدد را در هر بسته خرید سفارش داد که نگرانی از سخت گیری های گمرکی را به حداقل خود کاهش می دهد زیرا بیشتر از این حجم ممکن است معاملات به صورت عمده لحاظ شده و تابع قوانین خاص گمرکی خواهد بود. از سوی دیگر دامپینگ نیز واقعیت دیگری محسوب می شود که ضرورت توجه به قیمت گذاری ها را برجسته می سازد. از سوی دیگر معاملات مشکوک نیز واقعیت دیگری است که در ذیل قوانین خاصی قرار دارد مثلاً خرید یک کالا به صورت ممتد و با قیمت هایی بسیار بالا و یا شیوه های دیگری آن را باید به دقت مورد بررسی قرار داد.

پولشویی واقعیت دیگری است که ممکن است در معاملات الکترونیکی محقق شود یعنی کالایی با قیمتی بیش از واقعیت مورد داد و ستد قرار گیرد که البته هدف آن تنها نقل و انتقالات رسمی پول خواهد بود هرچند که تعیین سقف و کف قیمت می تواند به صراحت در برابر این مشکل خودنمایی کند. این در حالی است که در تهران هاب منطقه ای این شیوه تجارت الکترونیک قرار دارد که موجب می شود بررسی ویژگی های کالایی و قیمتی یا همان کنترل کیفیت با دقت بیشتری صورت بگیرد بنابراین چنین احتمال یا چنین ریسک هایی به حداقل خود کاهش می یابد.

در حوزه خرد ریسک های صادراتی کاملاً به سامانه چیگل باز می گردد و این سیستم اجرایی مسئولیت تمامی موارد را بر عهده خواهد داشت. این در حالی است که در حوزه های کلان بخش اعظم ریسک های صادراتی به شرکت های مدیریت خدمات صادرات باز گشته که فضا را برای خودنمایی واحدهای متوسط و بزرگ صنعتی و تولیدی فراهم می آورد. در هر حال تلاش کرده ایم که تا بسته خدماتی ارائه شده به تولیدکنندگان در امر صادرات کامل باشد.

در رابطه با اقدامات باید بگویم سامانه های مکان بازار با توجه به ظرائف فرهنگی ، زبان محلی و ویژگی های منطقه ای وضعیتی را ایجاد کرده است که کالای فروشنده را تا درب خانه های مردم محلی گسترش داده است. حال هر چه زیرساخت های اطلاعاتی قوی تری ایجاد شود، پتانسیل صادراتی بیشتری ایجاد خواهد شد. این زیرساخت ها و رقابت بین آنها است که می تواند تا سوپرمارکت ها در کشورهای دیگر گسترش پیدا کند. ارتباط با سایر شرکت ها و شبکه های تجاری و سامانه های مختلف تجارت الکترونیک می تواند آغازگر فعالیت های تجاری باشد ولی ورود به این بازار تضمین کننده موفقیت نیست. به عنوان مثال در بازار روسیه هرچند که همه چیز برای حضور کالاهای ایرانی فراهم بود ولی ما در نهایت نتوانستیم در این بازار قدرت نمایی چندانی داشته باشیم و مجدداً روسیه به سمت ترکیه گزارش جدیدی پیدا کرد.

مثال روسیه در کنار تجربه های بازاریابی و تأمین کالا در گذشته نشان می دهد که اگر بازاریابی و کشف بازارهای جدید انجام شود ولی متعاقب آن تأمین کالا صورت نپذیرد، تنها بی اعتبار شدن طرف عرضه کننده را موجب خواهد شد. با تکیه بر تجربه سال های اخیر در کنار بررسی واقعیت های جهانی در سیستم های دانش بنیان فعلی، در ابتدا جمع آوری اطلاعات تولیدکنندگان و عرضه کنندگان در دستور کار قرار می گیرد که البته با فرض بررسی پراکندگی های جغرافیایی لحاظ شده است. هم اکنون در حال رایزنی با شرکت پست هستیم تا بتوانیم اطلاعات ریز و دقیق تولیدکنندگان را در اقصی نقاط ایران جمع آوری کنیم. با توجه به این موارد شاید در گام اول تأمین نیاز شرکت های دانش بنیان و همچنین داد و ستد صنایع دستی همچون فرش در دستور کار قرار داد هرچند که جمع آوری بانک اطلاعاتی مورد نظر ، خود می تواند به عنوان بسته ای از اطلاعات ذی قیمت تجاری مد نظر قرار گیرد.